“ปลาหมอคางดำ” พระเอก หรือ ผู้ร้าย! เปิดมุมมองใหม่ต่อสิ่งมีชีวิตที่อาจถูกเข้าใจผิด โดย เครือข่าย “เสียงจากป่า”

เครือข่าย "เสียงจากป่า" องค์กรภาคประชาสังคม เพื่อสิ่งแวดล้อมและทรัพยากรธรรมชาติ ได้จัดงานเสวนา "น้องหมอคางดำพระเอกหรือผู้ร้าย" เพื่อเปิดพื้นที่แลกเปลี่ยนความคิดเห็นอย่างสร้างสรรค์ มีผู้สนใจร่วมฟังเสวนาครั้งนี้ ทั้งสื่อมวลชน เกษตรกร และชาวบ้านทั่วไปกว่า 100 คน วันที่ 12 พฤศจิกายน 2568 ณ โรงแรม ดิ เอมเมอรัลด์ รัชดาภิเษก กทม.

ปลาหมอคางดำ พระเอก หรือ ผู้ร้าย
ในขณะที่แหล่งน้ำของประเทศไทยกำลังเผชิญปัญหามลพิษจากน้ำเสีย ขยะ และการใช้สารเคมีทางการเกษตร จนสัตว์น้ำพื้นถิ่นหลายชนิดสูญหายไปจากระบบนิเวศ ปลาหมอคางดำ (Blackchin Tilapia; Sarotherodon melanotheron) กลับกลายเป็นชื่อที่ถูกพูดถึงมากขึ้น - ในฐานะ ผู้รุกล้ำ ที่หลายคนมองว่าเป็นภัยต่อธรรมชาติ

แต่จะเป็นไปได้ไหมว่า ปลาชนิดนี้ไม่ได้มาเพื่อทำลาย หากแต่อาจเป็น พระเอกตัวจริง ที่สะท้อนพลังของธรรมชาติในการปรับสมดุล?

ดร.ชัยภัฏ จันทร์วิไล ประธานเครือข่ายเสียงจากป่า ได้เปิดเวทีเสวนาแลกเปลี่ยนความคิดเห็นอย่างสร้างสรรค์ ในหัวข้อ "น้องหมอคางดำพระเอกหรือผู้ร้าย" เพื่อร่วมกันทำความเข้าใจ ความจริง ของปลาชนิดนี้ในมิติทางวิทยาศาสตร์ สังคม และเศรษฐกิจ โดยมี 

ดร.ชวลิต วิทยานนท์ นักวิชาการอิสระ กรรมการวิชาการ มูลนิธิสืบนาคะเสถียร ผู้ซึ่งมองว่าปลาหมอคางดำ เป็นอันตรายและคุกคามต่อแหล่งน้ำของประเทศไทย

น.ส.ทิวารัตน์ เฉลิมเกียรติลีลา ผู้เชี่ยวชาญด้านความหลากหลายทางชีวภาพด้านการประมงน้ำจืด จากกรมประมง ที่มีมุมมองเชิงวิชาการต่อการระบาดของปลาหมอคางดำ

ดร.องอาจ เลาหวินิจ นักวิชาการอิสระที่จบปริญญาเอกเรื่องสัตว์น้ำจากประเทศญี่ปุ่น ซึ่งมองว่ามันเป็นเอเลี่ยนที่เป็นประโยชน์ เป็นโปรตีนให้กับประชาชน สามารถอาศัยในแหล่งน้ำที่ไม่สะอาด ซึ่งปลาอื่นไม่สามารถอยู่ได้ และมองว่าไม่ใช่ปลาคุกคามดุร้ายน่ากลัวอย่างที่พูดกัน

ดร.สรสัณห์ อาภาภิรม อาจารย์ด้านรัฐศาสตร์ ซึ่งในอดีตชื่นชอบการใช้ชีวิตกลางแจ้ง ชอบการตกปลาเป็นชีวิตจิตใจทั้งปลาน้ำจืดและปลาทะเล เป็นครูสอนดำน้ำแบบใช้ถังยุคแรก และปัจจุบันผันตัวมาเป็นนักอนุรักษ์ธรรมชาติแบบเหตุผลนิยม

การเสวนาครั้งนี้ได้รับความรู้เกี่ยวกับ ปลาหมอคางดำ หลากหลายมุมมอง ทั้งด้านพระเอก และ ผู้ร้าย แต่จะทำอย่างไรให้ผู้ร้ายอยู่ในร่างพระเอกแบบเป็นมิตรกับทุกชีวิต และสังคมเศรษฐกิจ

ภายในงานมีนิทรรศการจากผลิตภัณฑ์ "ปลาหมอคางดำ" ที่ชาวบ้านและวิสาหกิจชุมชนทำเป็นผลิตภัณฑ์ออกมา และที่สำคัญมีหนังสือเรื่อง ความจริงเรื่องปลาหมอคางดำ แจกผู้ร่วมเข้างาน เพื่อทำความเข้าใจกับสาธารณะชนทั่วไปให้เข้าใจเรื่องปลาหมอคางดำอย่างถ่องแท้ อ่านสนุก เข้าใจง่าย เวทีเสวนานี้จึงไม่ได้มีเป้าหมายเพียงเพื่อตัดสินว่า "ปลาหมอคางดำ" คือพระเอกหรือผู้ร้าย

ความสัมพันธ์ระหว่างมนุษย์กับธรรมชาติและบทเรียนจากสิ่งมีชีวิตที่อยู่รอดในโลกมนุษย์ จะมีวิธีการอย่างไรให้เอื้อซึ่งกันและกัน เพื่อประโยชน์ของมนุษยชาติ และเศรษฐกิจของประเทศให้ยั่งยืนต่อไป